Pieniądze a ADHD, czyli przedsiębiorczość i problemy
z samokontrolą
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (z ang. ADHD), nie tylko objawia się nadmierną ruchliwością i impulsywnością, ale także niedostateczną koncentracją uwagi i niekończeniem już rozpoczętych zadań na rzecz kolejnych. Czy ADHD może być przyczyną rozrzutności i przedsiębiorczości jednocześnie?
Liczne publikacje badające związek ADHD z ekonomią i finansami zgadzają się co do jednego – obniżona samokontrola prowadzi do chaotycznego zarządzania finansami osobistymi i nasila ryzyko rozrzutności. Ale są też dobre wieści. Jak się okazuje, diagnoza ADHD może oznaczać nie tylko wyrok, ale również szansę na nieco inne podejście do zarabiania pieniędzy.
Sir Richard Branson
Prezes i założyciel linii lotniczych Virgin mówi otwarcie nie tylko o swoich zmaganiach z ADHD, lecz także zwraca uwagę na jego pozytywne aspekty. „Widziałem możliwości tam, gdzie inni widzieli ryzyko”. Według dostępnej wiedzy, osoby z ADHD postrzegają ryzyko zupełnie inaczej niż osoby bez zespołu nadpobudliwości. Osłabiony poziom awersji do ryzyka może być zarówno zagrożeniem dla naszych pieniędzy, wynikającym z pochopnych decyzji, jak i kluczem do większej przedsiębiorczości oraz budowania własnych biznesów. Wynika to z braku poczucia paraliżującego strachu przed stratą.
Hiperfokus
Szacuje się, że 29% przedsiębiorców to osoby z ADHD. Dla porównania, szacunek dla całej ludzkiej populacji wynosi tylko od 2 do 5%. Dlaczego więc osoby z nadpobudliwością psychoruchową są tak licznie reprezentowane właśnie w grupie przedsiębiorców? Odpowiedzi jest kilka. Wpisana w ADHD impulsywność prowadzi często do podejmowania wyzwań, których osoby bez nadpobudliwości psychoruchowej, po chłodnej analizie, raczej by się nie podjęły. Mimo częstych porażek, konsekwentna realizacja tych pomysłów zwiększa statystyczne szanse na finalne powodzenie. Innym bardzo ważnym czynnikiem jest również tzw. hiperfokus, czyli pełne skupienie i zaangażowanie w zadania sprawiające satysfakcję. To właśnie „pochłonięcie bez reszty” przez jakiś obszar pozwala na dokonywanie nowatorskich i znaczących rzeczy.
Podatek ADHD
Paradoksalnie, osoby z nadpobudliwością psychoruchową mogą też tracić. „Podatek ADHD” to nieformalny termin opisujący ukryte koszty związane z impulsywnością, brakiem pamięci czy trudnościami z organizacją. Dotyczy on zarówno dorosłych, jak i dzieci. Może obejmować m.in. opóźnione opłaty za rachunki, nietrafione zakupy czy koszty związane z utraconymi okazjami. Przyczyną tych strat finansowych są objawy, które utrudniają planowanie, kontrolę impulsów i zarządzanie czasem. Według niektórych szacunków, osoby z ADHD mogą rocznie tracić kilka tysięcy złotych właśnie z powodu „podatku ADHD". Mimo to, dzięki odpowiednim strategiom i wsparciu, możliwe jest ograniczenie tych kosztów i odzyskanie kontroli nad finansami.
Jak okiełznać chaos
Najskuteczniejszym sposobem na powstrzymanie impulsywnego i dezorganizacyjnego zachowania finansowego jest jego automatyzacja, zarówno po stronie spłaty zobowiązań (zlecenia stałe na rachunku bankowym), jak i po stronie oszczędnościowej (np. stały przelew zasilający fundusz czy rachunek IKZE). Kluczowe decyzje finansowe powinny być podejmowane w minimum dwóch etapach, oddzielonych od siebie jednym dniem lub dwoma dniami. Pozwoli to na dokładne przemyślenie konsekwencji danej decyzji w oderwaniu od silnych emocji.
Dwie strony medalu
ADHD to nie tylko zbiór trudności, ale również zestaw cech, które – przy odpowiednim podejściu – mogą stać się siłą napędową do działania. Choć osoby z ADHD częściej mierzą się z wyzwaniami w obszarze finansów osobistych, to jednocześnie dysponują ogromnym potencjałem do działania niestandardowego, przedsiębiorczego i odważnego. Kluczem nie jest więc walka z naturą, lecz jej zrozumienie i wsparcie za pomocą prostych, praktycznych narzędzi. Impulsywność czy nadmierne skupienie się na jednej rzeczy może być zagrożeniem – ale też fundamentem sukcesu.
Łukasz Buczyński
Menedżer Regionu ds. Planów Emerytalno-Kapitałowych, TFI PZU SA
Data publikacji: 11.06.2025 r.
NOTA PRAWNA
Informacje zawarte na stronie internetowej mogą zawierać treści reklamowe i nie mogą stanowić wystarczającej podstawy do podjęcia decyzji inwestycyjnych. Przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestycyjnych należy zapoznać się z prospektem informacyjnym oraz dokumentem zawierającym kluczowe informacje. Inwestycje w fundusze inwestycyjne są obarczone ryzykiem inwestycyjnym. Fundusze ani TFI PZU SA nie gwarantują, że zrealizujesz założony cel inwestycyjny lub uzyskasz określony wynik inwestycyjny. Należy liczyć się z możliwością utraty wpłaconych środków. Wyniki inwestycyjne, które Fundusz osiągnął w przeszłości, nie są gwarancją ani obietnicą, że Fundusz osiągnie określone wyniki w przyszłości. Fundusze i subfundusze są zarządzane aktywnie i pasywnie.