„Nowy rok, nowy ja” – realizacja finansowych postanowień noworocznych
Początek roku to najlepszy moment na podjęcie nowych wyzwań lub zmianę dotychczasowych nawyków finansowych. Z pewnością każdy inny dzień roku jest równie dobry na wprowadzenie zmian w naszym życiu, ale to właśnie 1 stycznia kojarzy się z początkiem czegoś nowego i zachęca do mniejszego lub większego przemeblowania naszych spraw. Według badania przeprowadzonego pod koniec 2023 roku, aż ¾ Polaków podejmuje postanowienia noworoczne. Jednak ważniejszą kwestią jest to, ilu z nas realizuje swoje postanowienia i jakie stosuje metody na osiągnięcie wyznaczonych celów. Napiszę więc dziś o noworocznych postanowieniach finansowych oraz sztuce ich realizacji.
Stacking habit
S.J. Scott w swojej książce „Habit Stacking: 97 Small Life Changes That Take Five Minutes or Less” przekonuje o skuteczności „dokładania nawyków” do działań, które już wcześniej weszły nam w krew. Stacking habit polega na łączeniu nowych nawyków z już istniejącymi, aby móc łatwiej wprowadzić je w życie. Według autora mózg skuteczniej zaadoptuje nową rutynę przy pomocy „podłączenia” jej do już istniejącego zadania, które do tej pory wykonywaliśmy automatycznie. Jeżeli nie mieliśmy do tej pory nawyku oszczędzania pieniędzy, to możemy regularnie inwestować z myślą o krótko lub długoterminowym celu, na przykład podczas comiesięcznego opłacania rachunków. Innym ciekawym pomysłem jest odkładanie 10-15% kwoty wydanej na zakupy online zaraz po ich zrobieniu albo nawet chwilę przed.
WySMARTuj swoje postanowienia
Starym i niezawodnym sposobem skoncentrowania uwagi na naszych celach jest ich doprecyzowanie w oparciu o czas, istotność i właściwe miary.
Wyznaczając sobie oszczędnościowy cel na nowy rok, staraj się go odpowiednio zmierzyć, ustalając np. kwotę oszczędności, którą zamierzasz zebrać w ciągu 12 miesięcy. Następnie podziel ją na kwartały, miesiące czy nawet dni. O wiele łatwiej jest realizować cel małymi krokami (np. odkładam 100 zł tygodniowo) niż skupiać się na większym celu w odległej perspektywie (np. odłożę w tym roku 8000 zł). Pamiętaj o tym, aby cel był realny i nie wchodził w strefę marzeń trudnych do zrealizowania w jeden rok.
66 dni cierpliwości
Aby nowe czynności przekuć w automatyczny nawyk, potrzebujemy nie tylko metody ich „dokładania” (stacking habit), ale również czasu. Liczne badania nad tematem zamiany nowych czynności w nawyk sięgają lat 60-tych, kiedy chirurg Maxwell Maltz wysnuł wniosek o kształtowaniu się nawyku przez 21 dni na podstawie zachowania pacjentów. Z kolei nowsze badania opublikowane w European Journal of Social Psychology mówią o złożoności tematu i potwierdzają korelację czasu ich kształtowania z trudnością nawyku, predyspozycjami osobowościowymi czy określonymi okolicznościami. W badaniu udało się wyliczyć średnią czasu wynoszącą 66 dni. Jeżeli natomiast przyjrzelibyśmy się wszystkim badanym przypadkom, to ich rozpiętość była spora i wynosiła od 18 do 254 dni.
Podsumowując, aby nasze nowe, finansowe postanowienia przekuć w nawyk, musimy uzbroić się w cierpliwość i być konsekwentni. Kluczowa jest świadomość początkowych trudności i „zadaniowe” podejście do często bolesnego (ze względu na odroczoną gratyfikację i ograniczenia budżetowe) odkładania pieniędzy przez minimum dwa miesiące.
Poszerzaj horyzonty
Im więcej rozumiemy, tym mniej się boimy. I tak jak każde inne narzędzie wymaga odpowiedniej obsługi (np. jazda samochodem czy gra na instrumencie), tak i pieniądze wymagają odpowiedniej wiedzy oraz podejścia. Na początku 2020 roku, gdy pracownicze plany kapitałowe (PPK) były nowością na polskim rynku, partycypacja w programie wynosiła niespełna 30%. Po 4 latach poziom uczestników programu wzrósł do niemal 50%. Ten znaczący skok liczby uczestników PPK w dużej mierze podyktowany jest większą świadomością korzyści płynących z udziału w tym programie oraz zrozumieniem zasad jego działania. Poszerzenie poziomu wiedzy z zakresu finansów może być świetnym uzupełnieniem celów na 2025 rok!
Źródła:
- ¾ Polaków robi postanowienia noworoczne: https://panelariadna.pl/news/az-76-polakow-robi-postanowienia-noworoczne-na-2024-rok-chcemy-schudnac-zdrowiej-sie-odzywiac-i-uprawiac-wiecej-sportu
- Stacking habit: S.J. Scott - „Habit Stacking: 97 Small Life Changes That Take Five Minutes or Less”
- Partycypacja w PPK: mojeppk.pl
Łukasz Buczyński
Menedżer Regionu ds. Planów Emerytalno-Kapitałowych, TFI PZU SA
Data publikacji: 20.01.2025 r.
NOTA PRAWNA
Informacje zawarte na stronie internetowej mogą zawierać treści reklamowe i nie mogą stanowić wystarczającej podstawy do podjęcia decyzji inwestycyjnych. Przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestycyjnych należy zapoznać się z prospektem informacyjnym oraz dokumentem zawierającym kluczowe informacje. Inwestycje w fundusze inwestycyjne są obarczone ryzykiem inwestycyjnym. Fundusze ani TFI PZU SA nie gwarantują, że zrealizujesz założony cel inwestycyjny lub uzyskasz określony wynik inwestycyjny. Należy liczyć się z możliwością utraty wpłaconych środków. Wyniki inwestycyjne, które Fundusz osiągnął w przeszłości, nie są gwarancją ani obietnicą, że Fundusz osiągnie określone wyniki w przyszłości. Fundusze i subfundusze są zarządzane aktywnie i pasywnie.